لزوم آموزش همگانی سواد رسانه‌ای: طبیعت زندگی و هویت فردی و اجتماعی، مبتنی بر ارتباطات است. بدون ارتباط با خود و یا دیگری زندگی امکان‌پذیر نیست. امروزه در جهان با گسترش روز افزون دسترسی به اینترنت و شبکه های مجازی ارتباطات بین انسانها گسترش یافته است و خواه ناخواه، فضای مجازی جزء جدایی ناپذیر زندگی شهروندان در همه جوامع شده است و هر چه زمان می‌گذرد، حضور در این فضا جدی تر و گسترده تر می‌شود؛ به گونه ای که اکنون در برخی از کشورها دسترسی به این فضا جزء حقوق اولیه شهروندان تعریف شده است و سازمانهای جهانی کوشش خود را برای فراگیر کردن این حق آغاز کرده اند.
لزوم آموزش همگانی سواد رسانه‌ای
امروزه، گوشی‌های هوشمند به دلیل کاربرد در کسب اطلاعات جدید، سرگرمی و تفریح، تعامل با دیگران و خودابرازی به عنصری اساسی در زندگی تحصیلی، شغلی، اجتماعی افراد جامعه تبدیل شده است.
اما آنچه باعث نگرانی کارشناسان و صاحب نظران حیطه سلامت روانشناختی و اجتماعی شده است حفظ حریم شخصی، صیانت از خانواده‌ها و در امان ماندن فرد از آسیب های شبکه های مجازی است.
در کشور ما مانند بسیاری از کشورها، افراد بدون دریافت آموزش و تنها با خرید یک وسیله الکترونیکی (گوشی همراه، تبلت، کامپیوتر) و تهیه بسته اینترنتی اقدام به عضویت در شبکه های مجازی می‌کنند.
کاربران اینترنت و شبکه های مجازی ممکن است به دلیل عدم آشنایی با اهداف، کارکرد شبکه های مجازی و عدم رعایت اصول اخلاقی در این شبکه ها با پیامدهای منفیِ روانشناختی و اجتماعی مانند آزار رساندن به خود و دیگران، کاهش انگیزه، ناسازگاری اجتماعی، کاهش عملکرد تحصیلی و شغلی، کاهش رضایت از زندگی، افکار خودکشی، کاهش خودکارآمدی، خودپنداره منفی، تضعیف بنیان خانواده و احساس تنهایی روبرو شوند.
این فضا به طور جدی بر سبک زندگی، اخلاقیات، حریم خصوصی و … افراد در جامعه تأثیرات مثبت و منفی به جا گذاشته است.
نتایج مشاهدات میدانی و پژوهشها نشان دهنده این است که بسیاری از آسیبهای و اثرات منفیِ شبکه های مجازی به علت ضعف سواد مصرف این رسانه ها و عدم دریافت آموزش سواد رسانه ای است.
در همین راستا دولت موظف است با هدف ارتقاء سواد رسانه ای افراد جامعه و با استفاده از پتانسیل سازمانهای مردم نهاد و صاحب نظران نسبت به تعریف بسته های آموزشی سواد رسانه ای متناسب با هر قشر جامعه و آموزش همگانی، رایگان و در دسترس عموم این بسته های سواد رسانه ای گامی موثر در جهت پیشگیری و مدیریت آسیبهای فضای مجازی بردارد.
یادداشت اختصاصی از پروانه خفتان؛ کارشناس ارشد مددکاری اجتماعی و عضو شورای نویسندگان مجموعه رسانه های تخصصی مددکاری اجتماعی ایرانیان
